Με την κατάλληλη καθοδήγηση και μέσα από μόλις 7 βήματα, το ταξίδι της εξωσωματικής γονιμοποίησης μπορεί να έχει επιτυχή έκβαση, υπό την προϋπόθεση να απευθυνθείτε σε έναν εξειδικευμένο μαιευτήρα-γυναικολόγο.
Πρώτο βήμα: Το πρώτο ραντεβού
Υπό αυτό το πρίσμα το πρώτο ραντεβού αποτελεί το πρώτο βήμα και έχει εξέχουσα σημασία, δεδομένου ότι θα πρέπει να νιώσετε ασφάλεια, σιγουριά και εμπιστοσύνη με τον εξειδικευμένο ιατρό που θα επισκεφθείτε. Στο πρώτο ραντεβού θα πρέπει να σας γίνει σαφές ποια είναι η διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης, πώς θα διασφαλιστεί η επιτυχής έκβαση της προσπάθειάς σας και να προγραμματίσετε τις απαραίτητες εξετάσεις.
Δεύτερο βήμα: Προκαταρκτικές εξετάσεις
Το δεύτερο βήμα είναι οι προκαταρκτικές εξετάσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν τα εξής:
- Ανάλυση σπέρματος (καλλιέργεια, σπερμοδιάγραμμα, δοκιμασία ενεργοποίησης σπερματοζωαρίων)
- Ορμονικές εξετάσεις και διακολπικό υπερηχογράφημα στην τρίτη ημέρα του κύκλου της γυναίκας
- Σε γυναίκες άνω των 35 ετών πραγματοποιείται τεστ ΠΑΠ, μαστολογικός έλεγχος και καρδιολογική εξέταση
- Εξετάσεις για όλους τους τύπους ηπατίτιδας, του HIV και της σύφιλης (VDRL)
- Εξειδικευμένες εξετάσεις εάν τις προκρίνει ο ιατρός μετά από την αξιολόγηση των δεδομένων του ιατρικού ιστορικού και των αποτελεσμάτων των εξετάσεων. Τέτοιες εξειδικευμένες εξετάσεις μπορεί να είναι η υστεροσκόπηση και η λαπαροσκόπηση
- Προγεννητικός έλεγχος για την επιβεβαίωση αιμοσφαιρινοπαθειών, για την ομάδα αίματος και του Rhesus, για τυχόν ύπαρξη αντισωμάτων ερυθράς, τοξοπλάσματος, ιού των μεγαλοκυτταρικών έγκλειστων, για κυστική ίνωση. Επίσης, προβλέπονται γενική εξέταση αίματος, ούρων, ουρίας, σακχάρου
- Σε πολύ λίγες περιπτώσεις ο ιατρός μπορεί να προτείνει επιπλέον εξετάσεις προγεννητικού ελέγχου, όπως έλεγχο χρωμοσωμάτων, τον λεγόμενο καρυότυπο, έλεγχο για θρομβοφιλία και άλλες εξειδικευμένες εξετάσεις ανοσολογικής φύσης
Τρίτο βήμα: Διέγερση ωοθηκών και παρακολούθηση
Το τρίτο βήμα είναι η διέγερση των ωοθηκών και η παρακολούθηση, κατά το οποίο χορηγείται ελεγχόμενη θεραπευτική αγωγή προκειμένου να παραχθούν περισσότερα εκ του ενός ωοθυλάκια και τελικά στην κατάλληλη χρονική στιγμή να συλλεχθούν παραπάνω από ένα ωάρια.
Υπάρχουν τρία πρωτόκολλα διέγερσης ωοθηκών: το μακρύ (long), το βραχύ (short) και των ανταγωνιστών. Και στις 3 περιπτώσεις η φαρμακευτική αγωγή είναι η ίδια και η ειδοποιός διαφορά είναι η δόση και η διάρκεια της θεραπείας. Το ιστορικό του ζευγαριού, η ηλικία της γυναίκας, η κλινική εικόνα του ορμονικού και βιοχημικού ελέγχου, καθώς και η ανταπόκριση των ωοθηκών της γυναίκας σε προηγούμενες προσπάθειες εξωσωματικής, είναι οι παράγοντες που θα καθορίσουν το πρωτόκολλο που θα προτείνει ο ιατρός.
Στη φάση της διέγερσης των ωοθηκών η γυναίκα υποβάλλεται τακτικά σε υπερηχογραφική εξέταση και εξετάσεις αίματος. Έτσι, ο ιατρός αποφασίζει κάθε φορά για τη δόση της θεραπείας, εκτιμά την πορεία ωρίμανσης των ωοθυλακίων, αποφεύγεται τυχόν υπερδιέγερση και εκτιμάται ο ιδανικός χρόνος για τη συλλογή των ωαρίων και την εμβρυομεταφορά.
Τέταρτο βήμα: Γονιμοποίηση ωαρίων
Το επόμενο, τέταρτο, βήμα είναι η γονιμοποίηση των ωαρίων που θα έχουν συλλεχθεί. Ο εμβρυολόγος εισάγει συγκεκριμένο αριθμό κινητικών σπερματοζωαρίων μέσα σε όλα τα τρυβλία καλλιέργειας που περιλαμβάνουν ωάρια. Έπειτα, τα σπερματοζωάρια πλησιάζουν φυσιολογικά και χωρίς καμία παρέμβαση το ωάριο και τελικά το πιο δυνατό από τα πρώτα διεισδύει στο εσωτερικό του ωαρίου και επιτυγχάνεται η γονιμοποίηση.
Πέμπτο βήμα: Καλλιέργεια και παρακολούθηση εμβρύων
Στο πέμπτο βήμα της διαδικασίας της εξωσωματικής γονιμοποίησης, ακολουθεί η καλλιέργεια και η παρακολούθηση των εμβρύων με τον εμβρυολόγο να παρακολουθεί εάν αναπτύσσονται ομαλά τα γονιμοποιημένα ωάρια, δηλαδή τα έμβρυα. Για να αποφασιστεί ποια έμβρυα θα προχωρήσουν στην εμβρυομεταφορά υπάρχουν δύο μορφολογικά κριτήρια που είναι η διαίρεση των εμβρύων σε κύτταρα, δηλαδή βλαστομερίδια, και η μορφολογική εμφάνιση των βλαστομερίδιων. Δύο ημέρες μετά την ωοληψία τα έμβρυα θα πρέπει να έχουν διαιρεθεί σε 2-4 κύτταρα και την Τρίτη ημέρα σε 5-8. Τα έμβρυα χωρίς θρυμματισμό με ομοιόμορφο και κανονικό σχήμα βλαστομερίδιων σημαίνει ότι έχουν καλύτερη μορφολογία.
Παράλληλα, για να επιλεγεί η σωστή ημέρα για την εμβρυομεταφορά δεν αρκεί να επιλεχθούν τα έμβρυα με την κατάλληλη μορφολογία, αλλά πρέπει να συνεκτιμηθούν η μορφολογία του ενδομητρίου και η αιμάτωση της μήτρας της γυναίκας κατά την ημέρα της ωοληψίας.
Έκτο βήμα: Εμβρυομεταφορά
Το έκτο βήμα είναι η εμβρυομεταφορά, δηλαδή η εμφύτευση των επιλεχθέντων γονιμοποιημένων και διαιρεμένων εμβρύων στη μήτρα της γυναίκας. Αυτό το βήμα υλοποιείται 2 με 5 ημέρες μετά την ωοληψία και είναι απολύτως ανώδυνη, απλή και ασφαλής διαδικασία, η οποία δεν χρειάζεται αναισθησία ενώ διαρκεί ελάχιστα λεπτά. Για την εμβρυομεταφορά χρησιμοποιείται ένας λεπτός και εύκαμπτος καθετήρας και μια μικρή σύριγγα, με τα οποία ο εμβρυολόγος αναρροφά τα έμβρυα μέσα σε ελάχιστο καλλιεργητικό υλικό. Ο ιατρός εισάγει τον καθετήρα στη μήτρα διαμέσου του κόλπου και του τραχήλου και τοποθετεί τα έμβρυα υποβοηθούμενος από τον υπερηχογράφο.
Κατά τη διαδικασία της εμβρυομεταφοράς μπορούν να μεταφερθούν έως και 3 έμβρυα, ανάλογα με τα προαναφερθέντα κριτήρια, αν και τα τελευταία χρόνια κυριαρχεί η τάση να μειώνεται ο αριθμός των μεταφερόμενων εμβρύων, ώστε να ελαττωθούν οι πιθανότητες για τυχόν επιπλοκές σε μαιευτικό και περιγεννητικό επίπεδο.
Έβδομο βήμα: Επιβεβαίωση εγκυμοσύνης
Το τελευταίο και έβδομο βήμα είναι η επιβεβαίωση της εγκυμοσύνης και ο έλεγχος της πορείας της. Σε αυτό το πλαίσιο, 12 ημέρες μετά την εμβρυομεταφορά, γίνεται έλεγχος της ορμόνης της εγκυμοσύνης στο αίμα. Εφόσον το τεστ είναι θετικό, ακολουθεί άλλο ένα μετά από 2-3 ημέρες. Έπειτα από 15 ημέρες από το θετικό τεστ εγκυμοσύνης διενεργείται κολπικό υπερηχογράφημα για να επιβεβαιωθεί η κύηση και κλινικά. Ακολούθως επιβεβαιώνεται ότι η κύηση είναι ενδομήτρια, ο αριθμός των εμβρυακών σάκων και των εμβρύων ή του εμβρύου και βέβαια ελέγχεται η καρδιακή τους λειτουργία.
